Qua thực tế tình hình triển khai thực hiện Quyết định số 619/QĐ-TTg ngày 08/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy định xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp chuẩn tiếp cận pháp luật (TCPL) trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã đạt được một số kết quả đáng kể.
Trên cơ sở quy định của Quyết định số 619/QĐ-TTg, Sở Tư pháp đã tham mưu trình UBND tỉnh Điện Biên ban hành Kế hoạch số 1786/KH-UBND ngày 29/6/2017 triển khai công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL trên địa bàn tỉnh. Theo đó, Sở Tư pháp chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành cấp tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai có hiệu quả công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL trên địa bàn toàn tỉnh. Trên cơ sở Kế hoạch của UBND tỉnh và quy định tại Thông tư số 07/2017/TT- BTP ngày 28/7/2019 của Bộ Tư pháp, hàng năm Sở Tư pháp đã ban hành văn bản hướng dẫn, đôn đốc UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương và phù hợp với thời điểm, quy trình xây dựng, thẩm định, xét duyệt hồ sơ xã đạt chuẩn nông thôn mới đối với các xã đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới trong năm.
Trước hết, công tác quán triệt, phổ biến, truyền thông về xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL trên địa bàn tỉnh đã được quan tâm thực hiện: Sở Tư pháp đã ban hành văn bản hướng dẫn, đôn đốc UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện đánh giá địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, ban hành hướng dẫn thực hiện tiêu chí 18.5 trong Bộ Tiêu chí quốc gia về nông thôn mới; tổ chức hội nghị tập huấn nghiệp vụ xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật cho 290 đại biểu là lãnh đạo Phòng Tư pháp các huyện, thị, thành phố, đại diện lãnh đạo UBND và công chức Tư pháp - Hộ tịch của 130 xã, phường, thị trấn trong tỉnh. Bên cạnh đó, Sở đã rà soát các địa phương trên địa bàn tỉnh có số xã đạt chuẩn tiếp cận thấp nhất tỉnh để tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho 185 đồng chí là đại diện Lãnh đạo UBND xã; Công chức chuyên môn và đại diện các tổ chức chính trị xã hội của xã (Mặt trận tổ quốc, Hội phụ nữ xã); Bí thư chi bộ, Trưởng một số thôn, bản trên địa bàn 02 huyện Tủa Chùa, Điện Biên Đông.
Cùng với đó, sau năm đầu tiên triển khai với nhiều khó khăn, bỡ ngỡ do vừa là nhiệm mới, vừa là nhiệm vụ khó đòi hỏi sự nghiêm túc, quyết tâm trong quá trình triển khai thực hiện kết hợp với sự vào cuộc, phối hợp với các cơ quan, đơn vị tại cơ sở. Từ năm 2018 đến nay, dưới sự hướng dẫn, đôn đốc của Sở Tư pháp, UBND các huyện, thành phố, thị xã đã có sự chủ động hơn trong công tác này. Trên địa bàn tỉnh đã có 10/10 huyện, thị xã, thành phố triển khai công tác xây dựng xã, phường, thị trấn. Hội đồng đánh giá TCPL của các huyện, thị xã, thành phố được quan tâm củng cố, kiện toàn. UBND các huyện, thị xã, thành phố đã quan tâm ban hành các văn bản chỉ đạo, đôn đốc UBND các xã, phường, thị trấn xây dựng Kế hoạch, triển khai công tác này ngay từ đầu năm. Theo thống kê về kết quả công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL trên địa bàn tỉnh, cụ thể như sau:
- Năm 2017: có 62/130 đạt tỷ lệ 47,7% đơn vị cấp xã đạt chuẩn TCPL.
- Năm 2018: có 77/129 đạt tỷ lệ 59,7% đơn vị cấp xã đạt chuẩn TCPL.
- Năm 2019: có 94/129 đạt tỷ lệ 72,9% đơn vị cấp xã đạt chuẩn TCPL.
- Năm 2020: có 111/129 đạt tỷ lệ 86% đơn vị cấp xã đạt chuẩn TCPL.
Trong năm 2021, Sở Tư pháp đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 257/KH-UBND ngày 29/01/2021 về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; hòa giải ở cơ sở; xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2021 trên địa bàn tỉnh Điện Biên, trên cơ sở đó các địa phương trên địa bàn tỉnh đã triển khai thực hiện đến từng cơ sở trên địa bàn ngay từ những ngày đầu năm.
Kết quả của công tác triển khai công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL trên địa bàn tỉnh cơ bản đã đạt được những kết quả khả quan, tích cực, không chỉ đáp ứng được các mục tiêu mà Quyết định số 619/QĐ-TTg đề ra mà còn giúp chính quyền cấp xã nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động quản lý, điều hành nói chung và quản lý nhà nước về công tác tư pháp nói riêng. Để thực hiện được theo quy định về đánh giá cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, đòi hỏi phải có sự quan tâm của Lãnh đạo cấp ủy, chính quyền cơ sở về kinh phí, phương tiện, con người; sự nỗ lực không chỉ của ngành Tư pháp mà còn là của toàn bộ hệ thống chính trị, đoàn thể xã hội ở địa phương. Cấp xã đạt chuẩn TCPL còn là một tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020. Kết quả thẩm định của Hội đồng thẩm định xã đạt chuẩn nông thôn mới của tỉnh cho thấy các xã được công nhận xã đạt chuẩn TCPL đều đạt tiêu chí “18.5. Xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định” của Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn bộc lộ nhiều tồn tại hạn chế như: Một số cấp ủy, chính quyền địa phương cấp xã chưa thực sự quan tâm, chưa lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sâu sát đối với công tác này, thường giao khoán cho công chức Tư pháp- Hộ tịch mà chưa có sự phân công cụ thể, rõ ràng cho các công chức, bộ phận khác trong việc trực tiếp theo dõi, phối hợp với công chức Tư pháp- Hộ tịch để đánh giá các tiêu chí. Công tác tự đánh giá các tiêu chí của một số đơn vị cấp xã còn hình thức, thiếu tài liệu kiểm chứng, hồ sơ, biểu mẫu chưa đầy đủ, chưa đúng với quy định. Hoạt động của Hội đồng đánh giá TCPL cấp huyện chỉ mới phát huy được vai trò của Phòng Tư pháp là cơ quan thường trực của Hội đồng, vai trò của các cơ quan thành viên khác chưa được thể hiện rõ ràng. Thời điểm đánh giá, quyết định công nhận xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL của một số đơn vị cấp huyện đôi khi còn muộn so với quy định. Công tác niêm yết, công bố danh sách xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL chưa đúng theo quy định.
Mặc dù vẫn còn tồn tại, hạn chế nhưng những kết quả đã đạt được trong 04 năm qua cho thấy với sự quan tâm lãnh đạo của cấp ủy, sự chỉ đạo, điều hành của chính quyền địa phương, công tác xây dựng xã, phường, thị trấn đạt chuẩn TCPL trong thời gian tới sẽ ngày càng hiệu quả hơn, thiết thực hơn, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh nâng cao chất lượng đời sống nhân dân trên địa bàn tỉnh./.